Trong khi nhiều nhà máy thủy điện đang khóc dở mếu dở vì tình trạng khô hạn, nhiều nhà máy thủy điện phải rời khỏi thị trường điện vì không đủ nước phát hay giá bán không thể cạnh tranh, các nhà máy nhiệt điện dường như đang là người được hưởng lợi từ điều này.

 EL Nino làm nhiệt điện lên ngôi

Tính đến ngày 11/3/2016 đã có 15 trong số 51 nhà máy rút khỏi thị trường điện. Hiện công suất của thủy điện đóng góp vào khoảng 40,4% toàn hệ thống, nhưng năm 2015, nhưng tỷ lệ huy động chỉ quanh 20% do không đủ nước để phát điện.

Nguồn: Bộ Công thương

 Trên sàn niêm yết hiện có 3 cổ phiếu Nhiệt điện là NT2 , PPC , BTP , một bảng so sánh cho thấy NT2 đang là công ty nhiệt điện có chi phí sản xuất bình quân thấp nhất. NT2 và BTP sử dụng điện khí, giá khí giảm 70% trong năm qua khiến chi phí sản xuất của 2 doanh nghiệp này thấp hơn PPC .

NT2 là đơn vị tham gia vào thị trưởng điện mạnh mẽ với hơn 20% sản lượng bán vào thị trường điện. Giá điện cạnh tranh do chi phí sản xuất thấp hơn giá huy động của EVN. PPC mặc dù có bán vào thị trường điện nhưng sản lượng không đáng kể và sức cạnh tranh cũng kém hơn do ở ngoài miền Bắc có nhiều thủy điện lớn, đặc biệt thủy điện đa mục tiêu có thể bán với giá 0 đồng/KWH. BTP thực tế không tham gia thị trường điện mà hoàn toàn phải bán theo giá EVN quy định trong hợp đồng.

Giá đầu vào của PPC thì duy trì ổn định nhưng giá khí đã giảm từ 50%-70% trong 1 năm qua.Chi phí sản xuất điện của điện khí càng cạnh tranh khi giá khí thấp tương đối so với giá than và giá trị trong quá khứ.

 Mới đây, tại đại hội cổ đông 2016, ông Hoàng Xuân Quốc, Tổng giám đốc của công ty NT2 ước kết quả dự kiến quý 1 đạt 312 tỷ đồng tăng 45% so với cùng kì. Ông Quốc cho rằng sản lượng năm 2015 của NT2 đạt 5,5 tỷ kWh là cao, năm 2016 công suất có thể tăng thêm 10%. Ông Quốc cho rằng sản lượng không tăng nhiều nhưng lợi nhuận có thể tăng thêm nhiều. (xem thêm Đại hội cổ đông NT2 )

Tỷ giá có thực sự đáng ngại?

Theo báo cáo của Công ty Chứng khoản Bản Việt, Bộ Công thương đang cố gắng để ghi lỗ tỷ giá vào giá điện. Điều này sẽ cho phép chuyển toàn bộ lỗ tỷ giá sang cho EVN.

Các công ty nhiệt điện thường vay ngoại tệ để đầu tư. Lãi suất vay của họ thường thấp hơn rất nhiều so với lãi tiền VNĐ mà các nhà máy thủy điện đang vay. Theo cơ chế của hợp đồng giá điện dài hạn, chi phí lãi vay được chuyển vào giá bán điện, vì vậy dù lãi thấp hay cao, doanh nghiệp cũng không phải lo ngại gì.

Tuy nhiên thua thiệt so với các nhà thủy điện, các nhà máy nhiệt điện chịu rủi ro từ lỗ tỷ giá. Lỗ tỷ giá cũng là rủi ro lớn nhất của nhà máy điện niêm yết như PPC , NT2 và BTP .

Thông tư này nếu được thông qua, NT2 là công ty được hưởng lợi nhiều nhất từ chính sách này. Lý do là mặc dù dư nợ của NT2 là cao nhất, công ty này trả nợ vay rất nhanh nên lỗ tỷ giá thực hiện hàng năm sẽ lớn hơn các công ty khác. Khi khoản trả nợ hàng năm lớn, tức là thời gian trả nợ ngoại tệ nhanh, lỗ tỷ giá thực hiện càng lớn và ảnh hưởng của thông tư càng tích cực.

Tuy nhiên chính sách trên hiện vẫn đang được Bộ Công thương xem xét, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải trong buổi họp báo cuối năm ngoái đã khẳng định diễn biến tỉ giá thời gian qua đã tác động đến sản xuất, kinh doanh của một số DN. Tuy nhiên, với kiến nghị nhằm bù đắp vào giá thành sản xuất điện thì Bộ Công Thương sẽ tổng hợp và gửi ý kiến trình Chính phủ xem xét.

Phương Mai