Đề án phát triển thị trường trái phiếu DN do Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) đang xây dựng được kỳ vọng sẽ xoá bỏ nghịch cảnh sau 16 năm tồn tại và phát triển tại VN, dù là một kênh huy động vốn rất tốt, nhưng chỉ được chính phủ và một số DN lớn sử dụng.

 

Nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa gần như không tham gia và không huy động được vốn từ kênh này. Tại sao?

 

 

Khối lượng phát hàng trái phiếu doanh nghiệp từ năm 2010 – 2014 (ĐVT: tỷ VND)

 

 

Không như kỳ vọng

 

Theo ông Lê Ngọc Hải – GĐ Cty TNHH Công nghệ Đầu tư Stock Master, thị trường trái phiếu DN tồn tại 2 nghịch lý:

 

Thứ nhất, sự phát triển không đồng đều giữa trái phiếu chính phủ và trái phiếu DN. Trong khi trái phiếu chính phủ phát hành bội thu, chiếm 85,4% quy mô toàn thị trường(tương đương 18,1% GDP), thì thị trường trái phiếu doanh nghiệp có quy mô rất nhỏ, chỉ đạt khoảng 5 tỉ USD (tương đương 2,5% GDP).

 

Nếu so sánh, quy mô thị trường trái phiếu DN VN quá nhỏ so với các nước như Thái Lan lên tới 70 tỷ USD, Singapore 91 tỷ USD, Malaysia 118 tỷ USD…

 

Bên cạnh đó, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp hằng năm chỉ dao động ở mức từ 25.000 – 30.000 tỉ đồng và không thay đổi nhiều từ 2010 – 2014. Trong đó khoảng 99% trái phiếu DN phát hành theo hình thức riêng lẻ.

 

Thứ hai, các giao dịch, phát hành trái phiếu doanh nghiệp cho đến nay chỉ tập trung ở vài “ông lớn” như: ngân hàng Techcombank, Cty Phú Nhuận, Hà Đô Masan, Vingroup…

 

Thực tế này cho thấy, doanh nghiệp Việt Nam đã và đang lệ thuộc hoàn toàn vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Đó là chưa kể hiện tượng, lấy nguồn vốn ngắn hạn ngân hàng để thực hiện đầu tư dự án trung và dài hạn, mất lợi thế cạnh tranh ở chi phí sử dụng vốn và mất một lựa chọn nguồn vốn để đầu tư dự án trung – dài hạn. Theo một chuyên gia, với tín dụng, ngân hàng luôn có quy trình kiểm tra nên biết rất rõ nguồn vốn của mình hiện ở đâu, sử dụng vào mục đích gì nên rủi ro được kiểm soát khá tốt. Ngược lại, ngân hàng mua trái phiếu DN nhưng do quy định về phát hành không có điều khoản nào cho phép người mua trái phiếu kiểm soát mục đích sử dụng vốn của người bán nên phát sinh nhiều rủi ro, khiến bên mua trái phiếu rất e ngại, nhất là trong tình hình hiện nay. Bởi vậy, giới kinh doanh trái phiếu luôn phải cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận, không phải cứ lãi suất cao là họ sẵn sàng bỏ tiền ra.

 

Vì vậy, trong bối cảnh kinh tế còn khó khăn, các chi phí còn cao, năng lực cạnh tranh kém, tiêu thụ hàng hóa giảm, nguồn thu không có, ngân hàng không chắc đã thu được “gốc” thì việc phát hành trái phiếu là khó. Đó cũng là lý do tại sao từ đầu năm đến nay thị trường mới ghi nhận hai thương vụ phát hành trái phiếu nghìn tỷ của CTCP Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh (1.000 tỷ đồng) và của Tập đoàn Vingroup (3.000 tỷ đồng)…

 

Giải pháp từ HNX

 

Mới đây, HNX đã lần đầu tiên đề xuất một đề án phát triển thị trường trái phiếu DN để trình Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.Theo HNX, sự kém phát triển của thị trường trái phiếu DN là do hệ thống pháp lý chưa phù hợp với thực tiễn phát triển của thị trường như: Tổ chức phát hành trái phiếu DN là các DNVVN nên không đạt đủ yêu cầu cho việc phát hành đại chúng; phát hành trái phiếu doanh nghiệp còn mang hình thức tín dụng…

 

Vì vậy, HNX đã đề xuất phân vai công việc cụ thể cho các đơn vị chức năng với lộ trình chi tiết từ nay đến 2017 như: Bộ Tài chính nghiên cứu, sửa đổi Nghị định 90/2011/NĐ-CP về phát hành trái phiếu DN và Thông tư 211/2012/TT-BTC; chủ trì và thúc đẩy việc thành lập các tổ chức định mức tín nhiệm trên thị trường… UBCKNN hoạch định và xây dựng lộ trình triển khai thị trường giao dịch thứ cấp trái phiếu DN; HNX tổ chức phát triển hạ tầng cơ sở để phát hành trái phiếu doanh nghiệp, niêm yết, giao dịch, công bố thông tin, trong đó ưu tiên xây dựng một cổng thông tin chung về thị trường trái phiếu VN… Hiện tại, HNX và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vẫn đang trong quá trình thu nhập ý kiến của các DN, chuyên gia, để sớm trình Bộ Tài chính trong quý II/2016, để có thể đưa vào vận hành thị trường này từ năm 2017.

 

 

Hoàng Sang

 

---

Tuyên bố trách nhiệm:  Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.