Công bố nhiều điểm mới tại dự thảo Thông tư 74 về giao dịch chứng khoán, song theo lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán, đây không hẳn là một "cuộc cách mạng" và cần rất thận trọng với các công cụ này.

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước vừa tiến hành phổ biến Dự thảo Thông tư hướng dẫn về giao dịch trên thị trường chứng khoán. Đây là bản dự thảo thứ 2 của văn bản thay thế Thông tư 74, sau lần công bố hồi tháng 6, với các nội dung chính liên quan tới việc gia tăng các công cụ cho nhà đầu tư

Cụ thể, nhà đầu tư được phép đặt lệnh bán khi các chứng khoán đã mua chưa về tài khoản (bán chứng khoán chờ về). Việc này có thể được thực hiện ngay trong ngày mà giao dịch mua phát sinh. Họ cũng được mở nhiều tài khoản và mua bán trong một ngày trên các tài khoản này...

Ngược lại, dự thảo cũng quy định nhà đầu tư không được đặt lệnh vừa mua, vừa bán một loại chứng khoán trong cùng một đợt khớp lệnh mở - đóng cửa. Việc giao dịch trong ngày với lô lẻ, giao dịch thỏa thuận cũng không hợp lệ.

Ngoài ra, cơ quan quản lý quy định các chứng khoán được phép giao dịch trong ngày là cổ phiếu nằm trong danh sách được được giao dịch ký quỹ. Trước đó, trong lần công bố hồi tháng 6, danh sách này chỉ giới hạn trong rổ VN30 và HNX30.

Do các giao dịch nêu trên có thể liên quan đến chứng khoán chưa về tài khoản nên nhà đầu tư có trách nhiệm đảm bảo chỉ bán những tài sản mà mình sở hữu. Trường hợp nhà đầu tư đặt lệnh bán trước khi mua, hoặc khối lượng bán nhiều hơn số đã mua trước đó, hoặc lệnh giao dịch vượt quá hạn mức tối đa, công ty chứng khoán có trách nhiệm từ chối không thực hiện.

Dự thảo cũng quy định, các công ty chứng khoán được phép cho khách hàng vay giao dịch ký quỹ phải không thuộc diện cảnh báo, kiểm soát đặc biệt. Các công ty này cũng không được lỗ luỹ kế lớn hơn hoặc bằng 50% vốn điều lệ, có tỷ lệ vốn khả dụng đạt tối thiểu 220% liên tục 12 tháng gần nhất, tỷ lệ tổng nợ trên vốn khả dụng không quá 3 lần. Nhà đầu tư nước ngoài không được phép thực hiện giao dịch ký quỹ.

Tại hội thảo phổ biến ngày 7/10, ông Nguyễn Quang Bảo, đại diện Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCSC) đánh giá cao những nỗ lực và thay đổi trong dự thảo. Ông Bảo cho rằng đây là những thay đổi có tính chất giống như một cuộc cách mạng trên thị trường chứng khoán, giúp thị trường sôi động hơn. Tuy nhiên, cần cân nhắc đến yêu tố minh bạch, hạn chế rủi ro khi thông tư có hiệu lực.

Ông Bảo đề nghị cơ quan quản lý áp dụng nhanh chóng việc cho mua bán chứng khoán trong ngày và giao dịch chứng khoán chờ về. Về quy định không cho phép nhà đầu tư mua bán chứng khoán ở các phiên mở cửa, đóng cửa mà chỉ được mua bán trong phiên khớp lệnh, ông Bảo kiến nghị nên điều chỉnh sang cho khớp lệnh định kỳ và cho phép giao dịch thoả thuận trong ngày.

Trong khi đó, đại diện Công ty Chứng khoán VNDirect kiến nghị Ủy ban nên có quy định về tiền gửi nhà đầu tư, quy định về mua trong ngày, quy định huỷ giao dịch, quy định về phí giao dịch… khi thông tư có hiệu lực.

Trao đổi với VnExpress, ông Nguyễn Sơn - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường trong nước cho biết điểm nổi bật của dự thảo sửa đổi Thông tư 74 được chú ý do cho phép mua bán chứng khoán trong ngày và bán chứng khoán chờ về. Tuy nhiên, vị này cho  rằng đây không phải là một cuộc cách mạng mang tính đột phá như một số nhà đầu tư kỳ vọng. Trên thực tế, việc mua bán này khá phức tạp và nhiều nước không khuyến khích. Đặc biệt, tại Việt Nam, hệ thống pháp luật còn nhiều điểm chưa chặt chẽ nên chứa đựng nhiều rủi ro.

"Thực chất đây chỉ là một sản phẩm mới tạo nghiệp vụ, giúp tăng tần suất giao dịch, từ đó đẩy thanh khoản thị trường tăng mạnh. Bình thường mua T+3 hay T+2 phải đợi chứng khoán về tài khoản mới bán được, nay có thể giao dịch trong ngày, thậm chí bán khi chứng khoán chưa về nên tạo hiệu hứng đòn bẩy, có ít tiền nhưng có thể giao dịch được nhiều hơn”, ông Sơn chia sẻ.

Theo đó, ông Sơn nhận định không nên kỳ vọng quá lớn về những thay đổi chính sách có thể tác động đột phá vào thị trường bởi việc lên xuống của cổ phiếu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Vừa rồi, khi Nghị định 60 có hiệu lực đúng vào sau thời gian Trung Quốc phá giá tiền, Việt Nam tăng tỷ giá, thị trường vẫn đi xuống, khối ngoại vẫn bán ròng dù chính sách tích cực. Sửa đổi Thông tư 74 thực chất chỉ là tiến gần hơn đến thông lệ quốc tế, vì đi sau nên cần chú trọng vào công tác quản lý, giám sát, quản trị rủi ro.

Nói về giới hạn các công ty chứng khoán tham gia mua bán trong ngày, ông Nguyễn Sơn nhận định sẽ có một cuộc sàng lọc lớn với các công ty chứng khoán khi dự thảo sửa đổi Thông tư 74 có hiệu lực. Theo đó các công ty làm ăn yếu kém sẽ phải đứng ngoài cuộc chơi, tạo ra xu hướng dịch chuyển nhà đầu tư từ các công ty yếu kém này sang các công ty lớn có hiệu quả đầu tư tốt hơn, giảm thiểu rủi ro khi áp dụng.

Bạch Dương